WYSPA DIA
Legenda głosi, że wyspa została stworzona przez Zeusa (Dia to imię Zeusa po grecku). Gdy ogromny potwór morski zaczął zbliżać się do boga w pobliżu Krety, Zeus cisnął w niego piorunem, zamieniając go w kamień, z którego powstała wyspa.
W starożytności Zeus był ważnym bóstwem żeglugi morskiej, zwłaszcza w czasach minojskich i średniowiecznych. W czasach minojskich wyspa była zamieszkana. Stanowiła punkt orientacyjny dla statków oraz ułatwiała im wejście do portu, tworząc naturalną barierę chroniącą przed wiatrami z północy. W latach 1974–1975 francuski oceanograf Jacques-Yves Cousteau przeprowadził tu niezwykle interesujące badania ze specjalnej łodzi podwodnej. W 1976 roku, w pobliżu zatoki Agios Georgios, odkrył on na dnie morskim kwadratowe i prostokątne formacje skalne tworzące sztuczny falochron, które naukowcy nazwali Ścianami Cyklopów. Według Cousteau był to największy i najważniejszy port Knossos.
W 2010 roku rozpoczęto archeologiczne badania powierzchniowe wyspy, które przyniosły liczne znaleziska, takie jak narzędzia rzeźbione z lokalnego krzemienia. Dia to istna prehistoryczna skarbnica. Znaleziono tu również skupiska ostraków z ceramiki, głównie gładkiej, ale także zdobionej, fragmenty szkła oraz mniej liczne przedmioty metalowe, kawałki cegieł i płytek, dwie monety z XVII wieku, kilka fajek z okresu panowania osmańskiego i kilka kawałków pocisków z czasów II wojny światowej. Znaleziska te obejmują szeroki zakres chronologiczny, od okresu neolitu do czasów współczesnych, ze szczególnym uwzględnieniem wczesnej epoki brązu, okresu hellenistycznego, rzymskiego, bizantyjskiego, weneckiego i osmańskiego.
